Is testosteron verhogen gevaarlijk? Dit is de optimale methode
Geschreven door: Ebrina van der Bijl
|
|
Tijd om te lezen 12 min
Testosteron zorgt voor mannelijkheid bij mannen: Het helpt om spiermassa op te bouwen en je libido op peil te houden. Daarnaast maakt het je zelfverzekerd en mentaal scherp.
Niet zo gek dus dat steeds meer mannen (én vrouwen) zich afvragen: kan ik mijn testosteron verhogen? En is dat gevaarlijk?
Online lijkt het antwoord alle kanten op te schieten. De één zweert bij natuurlijke leefstijl, de ander promoot agressieve testosteronboosters of zelfs anabolen.
Tussen oprechte adviezen en riskante shortcuts is het lastig te zien wat je lichaam écht helpt en wat je hormonen juist in de war schopt.
In dit artikel krijg je een helder antwoord op de vraag: is testosteron verhogen gevaarlijk, of niet? Ik loop met je langs de situaties waarin het wél risicovol wordt, wanneer het juist veilig is.
En ik vertel je ook hoe je testosteron op een natuurlijke manier kunt ondersteunen zonder je hormoonhuishouding te verstoren.
Het verhogen van testosteron via leefstijl is veilig; anabolen en kunstmatige hormonen verstoren de hormoonbalans en geven klachten.
Ondersteun testosteron met voeding, vitamines en mineralen; vul tekorten aan, doe krachttraining, verminder stress, beperk alcohol en slaap 7–9 uur.
Laat hormonen bij de huisarts testen; vrouwen hebben andere waarden; testosterontherapie alleen bij bewezen tekort, na leefstijl en altijd onder medische begeleiding.
Nee, het verhogen van je testosteron is niet gevaarlijk als je het op een natuurlijke, lichaamseigen manier doet.
Een te hoog testosteron ontstaat in de praktijk bijna nooit door voeding, training of leefstijl. Je kunt nog zo gezond eten, fanatiek trainen of slimme routines toepassen.
Je lichaam heeft namelijk een ingebouwde rem die voorkomt dat je testosteron “onnatuurlijk hoog” wordt.
Wanneer ontstaat een te hoog testosteron dan wél?
Een te hoog testosteron ontstaat juist daar waar je met kunstmatige hormonen of extreme methoden gaat rommelen. Daar wordt testosteron verhogen wél gevaarlijk.
Het gaat dan om middelen en aanpakken die direct ingrijpen op je hormoonhuishouding, zoals:
1. Kunstmatige hormonen
Het gebruik van kunstmatige hormonen, zeker zonder medische begeleiding, is het grootste risico. Denk aan testosteron-injecties, gels en pillen.
Je voegt dan hormoon van buitenaf toe, waardoor je lichaam het signaal krijgt dat er “genoeg” is en de eigen productie terugschroeft.
Dat verstoort je hormoonbalans en kan blijvende gevolgen hebben, vooral als je zelf met soorten en doseringen gaat experimenteren. (1)
2. Anabolen, prohormonen en illegale testosteronvervangers
Deze middelen overspoelen je lichaam met hormonen of hormoonachtige stoffen en zetten de hele hormoonas onder druk.
Mogelijke gevolgen? Leverstress, hartritmestoornissen, onvruchtbaarheid, oestrogeendominantie, borstvorming bij mannen (gynaecomastie), stemmingsklachten en een stevige hormonale crash na stoppen. (2)(3)
3. SARM´s (zoals RAD-140, LGD-4033)
SARM's staat voor Selective Androgen Receptor Modulators. Het zijn synthetische stoffen die lijken op anabole steroïden, maar ontwikkeld zijn om selectiever te werken, dus vooral op spier- en botweefsel, en minder op organen zoals de prostaat.
Ze vallen in Nederland onder de Geneesmiddelenwet. En hoewel ze vaak worden verkocht als “milder dan anabolen”, onderdrukken je natuurlijke testosteronproductie vaak net zo goed.
De langetermijneffecten zijn slecht onderzocht, terwijl de risico’s voor je hormoonbalans en vruchtbaarheid wel degelijk aanwezig zijn. (4)(5)
4. Supplementen met hoge doseringen hormoonachtige stoffen
Vooral dubieuze producten uit het buitenland zijn een risico. Veel supplementen op de buitenlandse markt bevatten onbekende blends, hoge doseringen of slecht onderzochte stoffen. Vaak als resultaat van minder goede kwaliteitscontrole.
Zulke supplementen kunnen je hormoonhuishouding ernstig ontregelen, terwijl je denkt iets “natuurlijks” te slikken. (6)
Goed om te weten: Dit heeft geen betrekking op normale, transparante supplementen met goed onderbouwde ingrediënten. Hierover vertel ik je later in dit artikel meer.
Al deze routes hebben één ding gemeen: je trekt van buitenaf hard aan je hormonen, in plaats van je lichaamseigen proces te ondersteunen. Precies daar wordt testosteron verhogen onveilig.
Dit merk je bij een (kunstmatig) te hoog testosteron (bij mannen)
Een te hoog testosteron ontstaat in de praktijk bijna altijd door anabolen, prohormonen, SARM's of onjuist gebruik van testosteronmedicatie.
Dat kan leiden tot:
Verstoring van je natuurlijke hormoonproductie
Hartritmestoornissen
Verhoogde bloeddruk
Leverproblemen
Acne en een vettere huid
Haaruitval
Stemmingswisselingen, agressie of prikkelbaarheid
Verlaagd of juist overdreven hoog libido
Krimp of pijn van de testikels
Onverklaarbare gewichtstoename of vochtvasthouden
Op de langere termijn loop je daarnaast ook een verhoogd risico op vruchtbaarheidsproblemen.
Herken je meerdere van deze klachten bij jezelf? Dan is dat een signaal om te stoppen met deze middelen en je huisarts in te schakelen.
Kun je als vrouw ook een te hoog testosteron hebben?
Ja, en dat kan allerlei klachten geven:
Overmatige haargroei (hirsutisme)
Acne
Vetopslag rond de buik
Menstruatiestoornissen
Verminderde vruchtbaarheid
Ook voor vrouwen geldt: Bij klachten altijd testosteron testen bij de huisarts.
Een te hoog testosteron bij vrouwen ontstaat bijna altijd door hormonale verstoringen, zoals PCOS of problemen in de bijnieren. (7)(8) Maar niet door voeding, krachttraining of natuurlijke testosteron-ondersteunende supplementen.
Goed om te weten: PCOS staat voor Polycysteus Ovarium Syndroom. Het is een hormonale aandoening bij vrouwen waarbij de eierstokken meer mannelijke hormonen (zoals testosteron) aanmaken dan normaal.
Veilig stappenplan om je testosteron natuurlijk te ondersteunen
Met dit stappenplan verhoog je je natuurlijke testosteronproductie op een verantwoorde manier. Begin met kleine veranderingen en bouw het op voor duurzame resultaten.
1. Ondersteun je lichaamseigen testosteronproductie (via voeding)
Je lichaam maakt testosteron aan op basis van bouwstoffen. Door deze voedingsbasis op orde te brengen, ondersteun je op een natuurlijke manier de hormoonbalans.
Zorg voor voldoende gezonde vetten en cholesterol - Onbewerkte vetten uit onder andere eieren, vette vis, vlees, noten, zaden en olijfolie leveren voedingsstoffen die betrokken zijn bij normale hormoonprocessen. Een goede richtlijn is 20–30% van je calorieën uit vetten, bij voorkeur uit onbewerkte bronnen. (9)
Let op je micronutriënten - Vooral zink is belangrijk: het draagt bij tot de instandhouding van normale testosterongehalten in het bloed. Daarnaast spelen ook vitamine D en magnesium een rol in de normale werking van je lichaam en je hormoonhuishouding. (10)(11)(12)
2. Vul tekorten veilig aan
Veel mannen hebben (zonder dat ze het weten) lagere waarden van:
Vitamine D3 – vooral in de winter en bij weinig zonlicht
Magnesium – door stress, sport en zweetverlies
Zink – vaker laag bij sporters en vegetariërs/veganisten
Omega-3 vetzuren – bij weinig inname van vette vis
Heb je (mogelijk) tekorten aan deze voedingsstoffen? Dan is het extra zinvol om hier bewust mee bezig te zijn.
Met supplementen kun je tekorten gericht aanvullen. Maar let wel op het volgende:
Houd je aan de aanbevolen dosering op het etiket
Zie supplementen als een aanvulling en niet als vervanging van voeding
Overleg met je arts bij hoge doseringen, medicijngebruik of aandoeningen(zoals nierproblemen of gebruik van bloedverdunners)
Dit helpt je om op een veilige manier tekorten aan te vullen.
3. Optimaliseer je leefstijl (hier win je het meest)
Je leefstijl heeft grote invloed op je energieniveau, herstel en algemene hormoonbalans.
Doe 2 tot 4 keer per week aan krachttraining - Kort, intens en functioneel (45–75 minuten per training). Focus op grote spiergroepen en compoundoefeningen (krachtoefeningen waarbij je meerdere spiergroepen tegelijk gebruikt). (13)(14)
Verminder stress - Plan momenten voor ontspanning, zoals wandelen, ademhalingsoefeningen, tijd doorbrengen in de natuur, sauna. Test eens uit wat voor jou nu echt ontspannend werkt. En vermijd langdurige overbelasting (werkdruk, te veel trainen, schermen tot laat). (15)
Drink minder (of geen) alcohol - Bij voorkeur maximaal 1 moment per week en met mate. Minder alcohol = beter voor slaap, herstel en algemene gezondheid. (16)
Slaap minimaal 7-9 uur per nacht - En houd zoveel mogelijk een vast ritme. (17)
Eet voldoende (maar niet extreem weinig) - Wil je toch wat afvallen om een gezond gewicht te bereiken? Doe dit dan geleidelijk en eventueel onder begeleiding. Te weinig eten + veel trainen geeft namelijk extra lichamelijke stress. (18)
Let op balans. Je kunt ook té ver gaan met deze leefstijltips. Luister naar je lichaam, neem pijn en aanhoudende vermoeidheid serieus en overleg met een deskundige bij gezondheidsklachten of twijfel.
4. Gebruik alleen natuurlijke ondersteuning met veilige ingrediënten
Wil je supplementen gebruiken die je lichaam ondersteunen? Kies dan voor ingrediënten met een onderbouwde rol in stress, slaap, energiestofwisseling of normale hormoonfuncties, zoals:
Ashwagandha - Traditioneel gebruikt om te helpen ontspannen en om beter met stress om te gaan. Ondersteunt rust en balans, wat gunstig kan zijn in perioden van stress.
Zink - Draagt bij tot de instandhouding van normale testosterongehalten in het bloed.
Magnesium - Draagt bij aan een normale werking van de spieren en helpt bij vermoeidheid.
Vitamine D3 - Speelt een rol in het celdelingsproces en ondersteunt de normale spierfunctie.
5. Vermijd anabole steroïden of prohormonen
Anabole steroïden en prohormonen lijken misschien een snelle oplossing, maar ze verstoren de natuurlijke hormoonbalans van je lichaam. Ze verhogen testosteron kunstmatig, waardoor je eigen aanmaak juist kan onderdrukken.
Daarnaast kunnen deze middelen ernstige bijwerkingen hebben.
Is jouw testosteron te hoog? Laat het testen bij de huisarts
Twijfel je over je testosteronwaarde? Dan is een bloedtest de enige manier om zekerheid te krijgen.
Ik adviseer altijd om het via de huisarts te laten doen, dat is betrouwbaar én je krijgt meteen professionele interpretatie van de uitslag.
Meestal zullen de volgende waarden worden bepaald:
Totaal testosteron
Vrij testosteron
SHBG (bindt testosteron en bepaalt hoeveel “vrij” is)
LH & FSH (hormonen die vertellen hoe hard je lichaam moet werken om testosteron te maken)
Oestradiol (balans met testosteron is belangrijk)
Deze markers vormen de basis. Afhankelijk van je klachten, medicatie en voorgeschiedenis beslist je huisarts welke aanvullende testen nodig zijn.
Wist je dat de waarden bij vrouwen zo'n 10–20 keer lager zijn dan bij mannen? Daarom kijkt een arts bij vrouwen niet alleen naar testosteron, maar ook naar andere hormonen zoals oestradiol, SHBG, LH en FSH. Het gaat bij vrouwen veel meer om de balans tussen hormonen (die veranderd gedurende haar cyclus) dan om één losse testosteronwaarde. (19)
Wat artsen doen bij echte hormonale problemen
Als uit onderzoek blijkt dat er echt sprake is van een tekort (hypogonadisme), dan kan een arts TRT (Testosterone Replacement Therapy) overwegen. Maar dit gebeurt nooit zomaar. Er gaat altijd uitgebreid onderzoek aan vooraf.
Artsen volgen meestal dezelfde volgorde:
Leefstijl verbeteren
Voeding optimaliseren
Eventuele tekorten aanvullen
Pas wanneer deze factoren onvoldoende resultaat geven én er een objectief en blijvend tekort is aangetoond, kan TRT een passende optie zijn.
Zo weet je zeker dat je je lichaam eerst op een natuurlijke en gezonde manier hebt ondersteund.
Conclusie: Is testosteron verhogen gevaarlijk?
Testosteron verhogen is niet gevaarlijk, zolang je het doet zoals je lichaam het bedoelt: via voeding, training, slaap, stressreductie en het aanvullen van eventuele tekorten. Dit zijn natuurlijke manieren die je hormoonbalans ondersteunen.
Waar zit het risico?
Gevaar ontstaat vooral wanneer je je hormonen kunstmatig beïnvloedt: met anabole steroïden, prohormonen, SARM’s of testosteronmedicatie zonder medische begeleiding.
Anabolen en prohormonen kunnen je testosteron naar ongezonde niveaus duwen.
SARM’s verhogen je bloedtestosteron meestal niet, maar ze remmen vaak je eigen aanmaak, wat de balans kan verstoren.
Belangrijk onderscheid:
Natuurlijk verhogen: je ondersteunt je eigen testosteronaanmaak via leefstijl (slaap, training, voeding, stressmanagement). Waarden blijven doorgaans binnen gezonde grenzen en je regelkring blijft intact.
Van buitenaf (synthetisch) verhogen: je voegt testosteron of testosteron-achtige stoffen van buitenaf toe. Het lichaam remt dan vaak de eigen productie, met kans op onnatuurlijke pieken, ontregeling en extra gezondheidsrisico’s.
Kortom: begin altijd met leefstijl. Middelen van buitenaf horen alleen thuis bij een medische indicatie, onder artsenbegeleiding en met regelmatige controles.
Ebrina van der Bijl
Ebrina is voedingsdeskundige met een diepe toewijding aan gezonde voeding en een duurzame levensstijl, gevestigd in het prachtige Portugal. Haar passie voor natuurlijke en biologische producten vormt de kern van haar werk. Met een achtergrond in Voeding & Diëtetiek en ervaring in productontwikkeling en tekstschrijven, vertaalt ze complexe wetenschappelijke informatie naar praktische adviezen voor een gebalanceerde levensstijl.
Desai, A., Yassin, M., Cayetano, A., Tharakan, T., Jayasena, C. N., & Minhas, S. (2022). Understanding and managing the suppression of spermatogenesis caused by testosterone replacement therapy (TRT) and anabolic–androgenic steroids (AAS). Therapeutic Advances in Urology, 14, 17562872221105017.https://doi.org/10.1177/17562872221105017
Christou, M. A., Christou, P. A., Markozannes, G., Tsatsoulis, A., Mastorakos, G., & Tigas, S. (2017). Effects of Anabolic Androgenic Steroids on the Reproductive System of Athletes and Recreational Users: A Systematic Review and Meta-Analysis. Sports Medicine, 47(9), 1869–1883.https://doi.org/10.1007/s40279-017-0709-z
Cannarella, R., Gusmano, C., Leanza, C., Garofalo, V., Crafa, A., Barbagallo, F., Condorelli, R. A., La Vignera, S., & Calogero, A. E. (2023). Testosterone replacement therapy and vascular thromboembolic events: a systematic review and meta-analysis. Asian Journal Of Andrology, 26(2), 144–154.https://doi.org/10.4103/aja202352
Vignali, J. D., Pak, K. C., Beverley, H. R., DeLuca, J. P., Downs, J. W., Kress, A. T., Sadowski, B. W., & Selig, D. J. (2023). Systematic Review of Safety of Selective Androgen Receptor Modulators in Healthy Adults: Implications for Recreational Users. Journal Of Xenobiotics, 13(2), 218–236.https://doi.org/10.3390/jox13020017
Vasireddi, N., Hahamyan, H. A., Gould, H. P., Gregory, A. J., Gausden, E. B., Dodson, C. C., Voos, J. E., & Calcei, J. G. (2025). Athlete Selective Androgen Receptor Modulators Abuse: A Systematic review. The American Journal Of Sports Medicine, 53(4), 999–1009.https://doi.org/10.1177/03635465241252435
Kuchakulla, M., Narasimman, M., Soni, Y., Leong, J. Y., Patel, P., & Ramasamy, R. (2020). A systematic review and evidence-based analysis of ingredients in popular male testosterone and erectile dysfunction supplements. International Journal Of Impotence Research, 33(3), 311–317.https://doi.org/10.1038/s41443-020-0285-x
Wang, K., Li, Y., & Chen, Y. (2023). Androgen excess: a hallmark of polycystic ovary syndrome. Frontiers in Endocrinology, 14, 1273542.https://doi.org/10.3389/fendo.2023.1273542
Medenica, S., Zivanovic, D., Milardi, D., Bruno, C., Batkoska, L., Traini, E., & Pontecorvi, A. (2024). Prevalence and Clinical Management of Adrenal Tumour-Related Hyperandrogenism: A Narrative Review. Life, 14(3), 360.https://doi.org/10.3390/life14030360
Whittaker, J., & Wu, K. (2021). Low-fat diets and testosterone in men: Systematic review and meta-analysis of intervention studies. The Journal Of Steroid Biochemistry And Molecular Biology, 210, 105878.https://doi.org/10.1016/j.jsbmb.2021.105878
Te, L., Liu, J., Ma, J., & Wang, S. (2022b). Correlation between serum zinc and testosterone: A systematic review. Journal Of Trace Elements in Medicine And Biology, 76, 127124.https://doi.org/10.1016/j.jtemb.2022.127124
D’Andrea, S., Martorella, A., Coccia, F., Castellini, C., Minaldi, E., Totaro, M., Parisi, A., Francavilla, F., Francavilla, S., & Barbonetti, A. (2020b). Relationship of Vitamin D status with testosterone levels: a systematic review and meta-analysis. Endocrine, 72(1), 49–61.https://doi.org/10.1007/s12020-020-02482-3
Cinar, V., Polat, Y., Baltaci, A. K., & Mogulkoc, R. (2010). Effects of Magnesium Supplementation on Testosterone Levels of Athletes and Sedentary Subjects at Rest and after Exhaustion. Biological Trace Element Research, 140(1), 18–23.https://doi.org/10.1007/s12011-010-8676-3
D’Andrea, S., Spaggiari, G., Barbonetti, A., & Santi, D. (2020). Endogenous transient doping: physical exercise acutely increases testosterone levels—results from a meta-analysis. Journal Of Endocrinological Investigation, 43(10), 1349–1371.https://doi.org/10.1007/s40618-020-01251-3
Ahtiainen, J. P., Nyman, K., Huhtaniemi, I., Parviainen, T., Helste, M., Rannikko, A., Kraemer, W. J., & Häkkinen, K. (2015). Effects of resistance training on testosterone metabolism in younger and older men. Experimental Gerontology, 69, 148–158.https://doi.org/10.1016/j.exger.2015.06.010
Khan, S. U., Jannat, S., Shaukat, H., Unab, S., Tanzeela, N., Akram, M., Khattak, M. N. K., Soto, M. V., Khan, M. F., Ali, A., & Rizvi, S. S. R. (2023). Stress Induced Cortisol Release Depresses The Secretion of Testosterone in Patients With Type 2 Diabetes Mellitus. Clinical Medicine Insights Endocrinology And Diabetes, 16, 11795514221145841.https://doi.org/10.1177/11795514221145841
Smith, S. J., Lopresti, A. L., & Fairchild, T. J. (2023). The effects of alcohol on testosterone synthesis in men: a review. Expert Review Of Endocrinology & Metabolism, 18(2), 155–166.https://doi.org/10.1080/17446651.2023.2184797
Su, L., Zhang, S., Zhu, J., Wu, J., & Jiao, Y. (2021). Effect of partial and total sleep deprivation on serum testosterone in healthy males: a systematic review and meta-analysis. Sleep Medicine, 88, 267–273.https://doi.org/10.1016/j.sleep.2021.10.031
Smith, S. J., Teo, S. Y. M., Lopresti, A. L., Heritage, B., & Fairchild, T. J. (2021). Examining the effects of calorie restriction on testosterone concentrations in men: a systematic review and meta-analysis. Nutrition Reviews, 80(5), 1222–1236.https://doi.org/10.1093/nutrit/nuab072
Clark, R. V., Wald, J. A., Swerdloff, R. S., Wang, C., Wu, F. C. W., Bowers, L. D., & Matsumoto, A. M. (2018). Large divergence in testosterone concentrations between men and women: Frame of reference for elite athletes in sex‐specific competition in sports, a narrative review. Clinical Endocrinology, 90(1), 15–22.https://doi.org/10.1111/cen.13840
