Cholesterol verlagen met voeding? Zo pak je het aan

Cholesterol verlagen met voeding? Zo pak je het aan

Geschreven door: Ebrina van der Bijl

|

|

Tijd om te lezen 10 min

Lange tijd kregen eieren, kaas en andere producten de schuld van een te hoog cholesterol. Tegenwoordig weten we beter: Het draait vooral om het soort vetten dat je eet, niet om het cholesterol in je voeding.

De sleutel zit in de juiste balans tussen LDL, HDL en triglyceriden, want die balans bepaalt je risico op hart- en vaatziekten. Hoe lager je LDL en triglyceriden, hoe beter, terwijl een hoger HDL juist gunstig wordt gezien. (1)

Gelukkig kun je die balans zelf positief beïnvloeden met slimme voedingskeuzes. Samen met andere goede gewoontes, zoals regelmatig bewegen en ontspanning, draagt dit bij aan een gezond cholesterol.

In dit artikel lees je alles over cholesterolverlagende voeding, met praktische tips om het meteen uit te proberen.

Je cholesterol verlagen begint met voeding: kies oplosbare vezels, gezonde vetten, omega-3 en beperk transvetten en toegevoegde suikers voor een betere vetbalans in je bloed.

Leefstijlveranderingen zoals regelmatig bewegen, voldoende slaap, ontspanning en stoppen met roken ondersteunen actief een gezond cholesterolprofiel en verlagen het risico op hartziekten..

Extra hulp komt van natuurlijke supplementen zoals rode gistrijst of algenolie; deze kunnen samen met voeding en leefstijl een positief effect hebben op je cholesterolwaarden.

6 tips om cholesterol te verlagen met voeding

Wil je je cholesterol op een natuurlijke manier verlagen?

Deze zes voedingsadviezen zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en passen in een gezonde leefstijl:

1. Begin de dag met oplosbare vezels

Oplosbare vezels zijn een eenvoudige en natuurlijke manier om je LDL-cholesterol ("slecht" cholesterol) te verlagen. Ze werken als een spons in je darmen: Ze binden cholesterol en helpen het uit je lichaam te verwijderen.

Vooral bètaglucanen uit haver en gerst zijn effectief en kunnen het bloedcholesterol verlagen.

Wel is het daarvoor belangrijk dat je dagelijkse minimaal 3 gram bètaglucanen tot je neemt, wat je haalt met een kom havermout (ca. 40 g) of een portie gekookte gerst (ca. 100 g). (2)

Peulvruchten (zoals linzen, kikkererwten en zwarte bonen) en fruit zoals appels, citrusvruchten en bessen leveren ook oplosbare vezels, zoals pectine, die je cholesterolprofiel kunnen ondersteunen. (3)

2. Vervang verzadigde vetten door onverzadigde vetten

Het is in onderzoek aangetoond dat het vervangen van verzadigde vetten in de voeding het bloedcholesterol helpt verlagen.

Kies daarom in de keuken zoveel mogelijk voor vloeibare oliën zoals olijfolie of koolzaadolie en eet regelmatig noten, zaden en avocado. Deze bevatten onverzadigde vetten.

Vermijd anderzijds juist harde vetten die rijk zijn aan palmitinezuur en myristinezuur, zoals palmolie (vaak verstopt in koek, gebak en snacks), volvette kaas, boter en vet vlees. Deze soorten verzadigd vet zijn namelijk het meest ongunstig voor je cholesterol.

Wil je toch iets met verzadigd vet eten? Dan is stearinezuur, dat je bijvoorbeeld vindt in pure chocolade of cacaoboter , een relatief neutrale keuze. (4)

3. Zorg voor voldoende omega-3 uit vis of uit een supplement

Zalm, makreel of haring zijn rijk aan omega-3-vetzuren, waaronder EPA en DHA. Deze vetzuren dragen bij tot de instandhouding van normale triglyceridengehalten in het bloed bij een dagelijkse inname van 2 gram EPA en DHA. (5) (6)

Het advies van twee porties vette vis per week is een prima basis, maar vaak niet genoeg voor het specifieke effect op triglyceriden.

Daarom kiezen veel mensen voor een omega-3 supplement. Dat kan visolie zijn, maar er bestaat ook algenolie: Een plantaardige bron van DHA en EPA, geschikt voor wie geen vis eet of de smaak niet prettig vindt.

4. Doe dagelijks een lepel chiazaad of lijnzaad olie in je ontbijt

Alfa-linoleenzuur (ALA), een plantaardig omega-3-vetzuur, draagt bij tot de instandhouding van normale cholesterolgehalten in het bloed bij een dagelijkse inname van 2 gram. (7) (8)

Dit haal je makkelijk uit:

  • 1 eetlepel lijnzaadolie (ca. 7 gram ALA)
  • 30 gram walnoten, ongeveer een handje (ca. 2,5 gram ALA)
  • 15 gram chiazaad, 1,5 eetlepel, gemalen of geweekt (ca. 3 gram ALA)

Let op: Heel lijnzaad wordt slecht verteerd, dus gebruik gemalen of gebroken lijnzaad, of kies voor lijnzaadolie.

5. Neem dagelijks een handje (wal)noten

Eet dagelijks 30–50 gram ongezouten, ongebrande noten, bijvoorbeeld walnoten (ca. 30 g) of pistachenoten (ca. 50 g).

Walnoten (30 g per dag) dragen bij aan de verbetering van de elasticiteit van de bloedvaten, wat goed is voor je hartgezondheid.

Maar ook pistachenoten en andere noten zijn uitgebreid onderzocht in relatie tot cholesterolgehalten in het bloed. (11)

6. Beperk transvetten en toegevoegde suikers

Transvetten (zoals in gefrituurde snacks of industrieel gebak) worden door experts gelinkt aan een verhoogd risico op hartproblemen, omdat ze je cholesterol balans kunnen verstoren. (12)

Ook een hoge inname van toegevoegde suikers en suikerhoudende dranken kan leiden tot hogere triglyceriden, wat je cholesterolprofiel (balans tussen HDL, LDL en triglyceriden) beïnvloedt. (13)

Kies daarom liever voor water, thee of koffie zonder suiker, en snack op fruit, noten of volkoren producten, die je cholesterol kunnen ondersteunen.

Verder dan voeding: 6 Leefstijl gewoontes die helpen

Gezonde voeding is zonder twijfel een belangrijke basis voor je cholesterol, maar het is niet het hele verhaal. Ook leefstijl speelt een rol: Van hoeveel je beweegt tot hoe je omgaat met stress en ontspanning.

Hieronder lees je zes gewoontes waarvan onderzoeken laten zien dat ze gunstig kunnen uitpakken voor je cholesterolwaarden.

1. Intermittent fasting

Onderzoek laat zien dat vasten met tussenpozen (intermittent fasting) kan leiden tot lagere LDL-waarden en triglyceriden. Soms wordt ook een lichte stijging van HDL (“goede cholesterol”) gezien, al is dit effect minder consistent. (14)

Dit effect verschilt natuurlijk per persoon en methode. Ook is het niet voor iedereen geschikt. Mensen met diabetes, een laag gewicht of een eetstoornis, en mensen die medicijnen gebruiken, moeten altijd eerst overleggen met een arts.

Goed om te weten: Een veelgebruikte methode is het 16:8-schema: Je eet binnen een periode van 8 uur (bijvoorbeeld tussen 11.00 en 19.00 uur) en vast de overige 16 uur.

2. Beweging

Onderzoeken laten zien dat mensen die regelmatig bewegen vaak een iets hogere HDL hebben en in sommige gevallen ook lagere triglyceriden. Bovendien lijken de LDL-deeltjes door activiteit kleiner te worden en daardoor mogelijk minder schadelijk.

Tip: Probeer minimaal 150 minuten per week matig intensief te bewegen, bijvoorbeeld door drie keer per week een half uur stevig te wandelen of te fietsen. Heb je nog wat extra tijd? Voeg dan twee korte sessies krachttraining toe, zoals oefeningen met gewichten of je eigen lichaamsgewicht, voor extra voordeel. (15)

3. Ontspanning

Wist je dat stresshormonen zoals cortisol invloed hebben op je vetstofwisseling? Als je vaak stress ervaart, kan dat samenhangen met hogere cholesterol- en triglyceridenwaarden.

Onderzoek laat zien dat ontspanningstechnieken zoals meditatie en yoga juist met gunstigere waarden in verband worden gebracht. (16)

Tip: Doe dagelijks een korte ontspanning routine van 10–20 minuten in te bouwen, bijvoorbeeld een ademhalingsmeditatie, mindfulness-sessie of rustige yogaflow. Zo geef je je lichaam de kans om in een ontspanningsmodus te komen, wat samenhangt met een gezondere balans in je bloedvetten.

4. Voldoende slaap

Te weinig slapen maakt niemand vrolijk, maar je bloedvetten zijn er ook niet blij mee.

Uit onderzoek blijkt dat vooral te kort, maar ook heel lang slapen vaker samenhangt met minder gunstige waarden, zoals lager HDL of hogere triglyceriden. (17)

Tip: Zorg voor een vast ritme en mik op 7 tot 9 uur kwalitatieve slaap per nacht.

5. Stoppen met roken

Roken en gezonde bloedvetten gaan niet samen. Studies laten zien dat rokers gemiddeld hogere triglyceriden en een lager HDL hebben. (18)

Goed om te weten: Zodra je stopt, zie je vaak het omgekeerde gebeuren en kan je HDL juist weer stijgen. Nog een reden dus om die sigaret definitief te laten liggen. .

6. Gezond lichaamsgewicht

Bij mensen met overgewicht hangt afvallen duidelijk samen met gunstiger bloedvetten: LDL en triglyceriden gaan meestal omlaag en HDL kan wat stijgen. (19)

Goed om te weten: Hoe duurzamer je je gewicht weet te verlagen, hoe sterker dit effect doorgaans is.

Extra natuurlijke ondersteuning

Wil je naast cholesterolverlagende voeding en gezonde leefstijl veranderingen nog een stap verder gaan? Dan kan je ook een natuurlijk supplement proberen.

Cholesterol Premium is daarbij een goede ondersteuning. Dit natuurlijke middel bevat o.a. knoflook-extract en Rode gistrijst in een veilige dosering.

Ebrina van der Bijl - Natuurlijk Presteren

Ebrina van der Bijl

Ebrina is voedingsdeskundige met een diepe toewijding aan gezonde voeding en een duurzame levensstijl, gevestigd in het prachtige Portugal. Haar passie voor natuurlijke en biologische producten vormt de kern van haar werk. Met een achtergrond in Voeding & Diëtetiek en ervaring in productontwikkeling en tekstschrijven, vertaalt ze complexe wetenschappelijke informatie naar praktische adviezen voor een gebalanceerde levensstijl.

Lees meer

Gebruikte bronnen 

  1. Jung, E., Kong, S. Y., Ro, Y. S., Ryu, H. H., & Shin, S. D. (2022). Serum Cholesterol Levels and Risk of Cardiovascular Death: A Systematic Review and a Dose-Response Meta-Analysis of Prospective Cohort Studies. International Journal Of Environmental Research And Public Health, 19(14), 8272.  https://doi.org/10.3390/ijerph19148272
  2. Yu, J., Xia, J., Yang, C., Pan, D., Xu, D., Sun, G., & Xia, H. (2022b). Effects of Oat Beta-Glucan Intake on Lipid Profiles in Hypercholesterolemic Adults: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Nutrients, 14(10), 2043.  https://doi.org/10.3390/nu14102043
  3. Ha, V., Sievenpiper, J. L., De Souza, R. J., Jayalath, V. H., Mirrahimi, A., Agarwal, A., Chiavaroli, L., Mejia, S. B., Sacks, F. M., Di Buono, M., Bernstein, A. M., Leiter, L. A., Kris-Etherton, P. M., Vuksan, V., Bazinet, R. P., Josse, R. G., Beyene, J., Kendall, C. W., & Jenkins, D. J. (2014). Effect of dietary pulse intake on established therapeutic lipid targets for cardiovascular risk reduction: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Canadian Medical Association Journal, 186(8), E252–E262.  https://doi.org/10.1503/cmaj.131727
  4. Mensink, R. (1993). Effects of the individual saturated fatty acids on serum lipids and lipoprotein concentrations. American Journal Of Clinical Nutrition, 57(5), 711S-714S.  https://doi.org/10.1093/ajcn/57.5.711s
  5. Wang, T., Zhang, X., Zhou, N., Shen, Y., Li, B., Chen, B. E., & Li, X. (2023). Association Between Omega‐3 Fatty Acid Intake and Dyslipidemia: A Continuous Dose–Response Meta‐Analysis of Randomized Controlled Trials. Journal Of The American Heart Association, 12(11).  https://doi.org/10.1161/jaha.123.029512
  6. Liu, Y., Yu, J., Sun, J., Ma, W., Wang, J., & Sun, G. (2023). Effects of Omega-3 Fatty Acids Supplementation on Serum Lipid Profile and Blood Pressure in Patients with Metabolic Syndrome: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Foods, 12(4), 725.  https://doi.org/10.3390/foods12040725
  7. Chen, L., Hu, Q., Li, G., Zhang, L., Qin, L., Zuo, H., & Xu, G. (2021). Dietary Intake and Biomarkers of α-Linolenic Acid and Mortality: A Meta-Analysis of Prospective Cohort Studies. Frontiers in Nutrition, 8.  https://doi.org/10.3389/fnut.2021.743852
  8. Pan, A., Chen, M., Chowdhury, R., Wu, J. H., Sun, Q., Campos, H., Mozaffarian, D., & Hu, F. B. (2012). α-Linolenic acid and risk of cardiovascular disease: a systematic review and meta-analysis. American Journal Of Clinical Nutrition, 96(6), 1262–1273.  https://doi.org/10.3945/ajcn.112.044040
  9. Ras, R. T., Geleijnse, J. M., & Trautwein, E. A. (2014). LDL-cholesterol-lowering effect of plant sterols and stanols across different dose ranges: a meta-analysis of randomised controlled studies. British Journal Of Nutrition, 112(2), 214–219.  https://doi.org/10.1017/s0007114514000750
  10. Demonty, I., Ras, R. T., Van Der Knaap, H. C., Duchateau, G. S. M., Meijer, L., Zock, P. L., Geleijnse, J. M., & Trautwein, E. A. (2008). Continuous Dose-Response Relationship of the LDL-Cholesterol–Lowering Effect of Phytosterol Intake. Journal Of Nutrition, 139(2), 271–284.  https://doi.org/10.3945/jn.108.095125
  11. Del Gobbo, L. C., Falk, M. C., Feldman, R., Lewis, K., & Mozaffarian, D. (2015). Effects of tree nuts on blood lipids, apolipoproteins, and blood pressure: systematic review, meta-analysis, and dose-response of 61 controlled intervention trials. American Journal Of Clinical Nutrition, 102(6), 1347–1356.  https://doi.org/10.3945/ajcn.115.110965
  12. De Souza, R. J., Mente, A., Maroleanu, A., Cozma, A. I., Ha, V., Kishibe, T., Uleryk, E., Budylowski, P., Schünemann, H., Beyene, J., & Anand, S. S. (2015b). Intake of saturated and trans unsaturated fatty acids and risk of all cause mortality, cardiovascular disease, and type 2 diabetes: systematic review and meta-analysis of observational studies. BMJ, h3978.  https://doi.org/10.1136/bmj.h3978
  13. Morenga, L. A. T., Howatson, A. J., Jones, R. M., & Mann, J. (2014). Dietary sugars and cardiometabolic risk: systematic review and meta-analyses of randomized controlled trials of the effects on blood pressure and lipids. American Journal Of Clinical Nutrition, 100(1), 65–79.  https://doi.org/10.3945/ajcn.113.081521
  14. Meng, H., Zhu, L., Kord-Varkaneh, H., Santos, H. O., Tinsley, G. M., & Fu, P. (2020). Effects of intermittent fasting and energy-restricted diets on lipid profile: A systematic review and meta-analysis. Nutrition, 77, 110801.  https://doi.org/10.1016/j.nut.2020.110801
  15. Smart, N. A., Downes, D., Van Der Touw, T., Hada, S., Dieberg, G., Pearson, M. J., Wolden, M., King, N., & Goodman, S. P. J. (2024b). The Effect of Exercise Training on Blood Lipids: A Systematic Review and Meta-analysis. Sports Medicine.  https://doi.org/10.1007/s40279-024-02115-z
  16. Antonelli, M., Donelli, D., Gurgoglione, F. L., Lazzeroni, D., Halasz, G., & Niccoli, G. (2024). Effects of Static Meditation Practice on Blood Lipid Levels: A Systematic Review and Meta-Analysis. Healthcare, 12(6), 655.  https://doi.org/10.3390/healthcare12060655
  17. Kruisbrink, M., Robertson, W., Ji, C., Miller, M. A., Geleijnse, J. M., & Cappuccio, F. P. (2017). Association of sleep duration and quality with blood lipids: a systematic review and meta-analysis of prospective studies. BMJ Open, 7(12), e018585.  https://doi.org/10.1136/bmjopen-2017-018585
  18. Van Der Plas, A., Antunes, M., Pouly, S., De La Bourdonnaye, G., Hankins, M., & Heremans, A. (2023b). Meta-analysis of the effects of smoking and smoking cessation on triglyceride levels. Toxicology Reports, 10, 367–375.  https://doi.org/10.1016/j.toxrep.2023.03.001
  19. Hasan, B., Nayfeh, T., Alzuabi, M., Wang, Z., Kuchkuntla, A. R., Prokop, L. J., Newman, C. B., Murad, M. H., & Rajjo, T. I. (2020). Weight Loss and Serum Lipids in Overweight and Obese Adults: A Systematic Review and Meta-Analysis. The Journal Of Clinical Endocrinology & Metabolism, 105(12), 3695–3703.  https://doi.org/10.1210/clinem/dgaa673