Hoge hartslag tijdens slapen: De oorzaken en praktische tips

Hoge hartslag tijdens slapen: De oorzaken en praktische tips

Geschreven door: Ebrina van der Bijl

|

|

Tijd om te lezen 11 min

Tijdens je slaap vertraagt je hartslag meestal, zodat je lichaam kan ontspannen en herstellen.

Maar blijft je hartslag hoog terwijl je slaapt? Dan krijgt je lichaam minder rust dan het nodig heeft. Dit kan je herstel verstoren en je gezondheid op de lange termijn beïnvloeden.

Een hoge hartslag tijdens je slaap kan verschillende oorzaken hebben, van bepaalde gewoontes tot serieuze gezondheidsproblemen. Door te begrijpen wat de oorzaak is, kun je vaak zelf al stappen zetten om het te verbeteren.

In dit artikel leg ik uit wat een hoge hartslag tijdens slapen betekent en hoe je met technologie kunt ontdekken welk hartslagpatroon reden is om in actie te komen.

Ben jij benieuwd wat jouw hartslag je vertelt?

Een hoge hartslag tijdens de slaap kan wijzen op onvoldoende herstel. Het is meetbaar met wearables en volgt vaak herkenbare patronen.

Oorzaken zijn slaapapneu, hartritmestoornissen, stress en cafeïne/alcohol. Tevens kunnen laat sporten en onregelmatige slaaptijden de hartslagregulatie verstoren.

Leefstijladviezen ter verbetering van je rusthartslag zijn: een gezond gewicht, zijslapen, stoppen met roken, geen cafeïne of alcohol, en voldoende ontspanning.

Inhoudsopgave
De relatie tussen je hartslag en slaap Wanneer is je hartslag tijdens slapen niet normaal? 3 patronen van een hoge hartslag tijdens je slaap 1. Hangmatpatroon – Ideaal voor een gezonde slaap 2. De afnemende helling – Een teken van lichte stress 3. Het gebergte – Je lichaam herstelt niet goed in je slaap Het verschil tussen hartslag en hartslagvariabiliteit De oorzaken van een hoge hartslag tijdens je slaap Tips om dit probleem aan te pakken Conclusie

De relatie tussen je hartslag en slaap

Slaap is niet zomaar ‘niet wakker zijn’, maar een actief proces met verschillende fasen: lichte slaap, diepe slaap en REM-slaap. Elke fase heeft een eigen functie en kenmerken.

Je hartslag en de variatie daarin (hartslagvariabiliteit) zijn sterk afhankelijk van de slaapfase:

  • Je hartslag daalt meestal zodra je in een diepe slaap komt. Dat komt omdat je parasympathische zenuwstelsel, het deel van je zenuwstelsel dat zorgt voor rust en herstel, dan actief wordt. Je hart slaat langzamer en gelijkmatiger, zodat je lichaam kan ontspannen en nieuwe energie kan opbouwen.
  • Je hartslag gaat wat omhoog in lichtere slaapfases, of als je droomt tijdens de REM-slaap. In deze slaapfases wisselt je hartslag ook wat meer. Dat is helemaal normaal en deze wisselingen horen bij een natuurlijk ritme dat belangrijk is voor je gezondheid en herstel. (1)

Wanneer is je hartslag tijdens slapen niet normaal?

Een hogere hartslag tijdens je slaap is niet altijd meteen reden tot zorgen. Maar er zijn situaties waarin je beter alert kunt zijn.

Bijvoorbeeld als:

  • Je hartslag constant hoog blijft - Ook als je rustig ligt
  • Je hartslag plotseling sterk wisselt - Zonder duidelijke reden

Dit kan wijzen op stress, onvoldoende herstel of zelfs een onderliggende aandoening zoals slaapapneu of hartritmestoornissen.

Let ook op klachten zoals:

  • Veel wakker worden
  • Overmatige vermoeidheid overdag
  • Het gevoel dat je hart overslaat of bonst

Let op: Als je daarnaast vaak last hebt van een hoge hartslag in rust, dan is het verstandig om dit met een arts te bespreken. Die kan onderzoeken of er een medische oorzaak is en wat je het beste kunt doen.

3 patronen van een hoge hartslag tijdens je slaap

Je kunt je hartslag meten terwijl je slaapt met een wearable. Dat kan een ring, armband of horloge zijn die je hartslag continu registreert. De volgende ochtend lees je de resultaten uit, meestal via een app die gekoppeld is aan je device.

Vaak zie je dan een grafiek die laat zien hoe je hartslag tijdens je slaap stijgt en daalt. Zo kun je precies volgen hoe ontspannen je lichaam is tijdens de nacht.

De vorm van die lijn geeft inzicht in patronen die iets zeggen over je slaapkwaliteit en hoe goed je lichaam herstelt.

Er zijn drie verschillende patronen die je vaak kunt ontdekken:

1. Hangmatpatroon – Ideaal voor een gezonde slaap

Dit patroon herken je aan een zachte, gelijkmatige daling van je hartslag gedurende de nacht. Zie je ’s ochtends zo’n grafiek in je app? Dan was je hartslag ideaal.

Bij het hangmatpatroon begint je hartslag relatief hoog vlak voordat je in slaap valt en daalt daarna langzaam en soepel. Dit betekent dat je lichaam goed ontspant en het parasympathische zenuwstelsel dominant is.

Je hartslag wordt stabieler en lager, wat typisch is voor een gezonde, herstellende slaap. (3) (4)

2. De afnemende helling – Een teken van lichte stress

Bij dit patroon daalt je hartslag eerst langzaam, maar halverwege de nacht begint hij weer te stijgen.

Dit kan duiden op lichte stress, onrust of een minder optimale slaapkwaliteit. Soms zie je dit patroon bij mensen die overdag te veel hebben gedaan of onvoldoende uitgerust zijn.

Ook slaapverstoring zoals ademhalingsproblemen (zoals slaapapneu) kunnen dit veroorzaken. (3) (4)

3. Het gebergte – Je lichaam herstelt niet goed in je slaap

Het gebergte-patroon herken je aan grote pieken en dalen in je hartslag gedurende de nacht. Het lijkt op een bergachtig landschap in de grafiek, en dat is helaas geen goed teken.

Dit wijst op een verstoorde balans tussen het sympathische (actieve) en parasympathische (rustgevende) zenuwstelsel. Vaak zien we dit patroon bij mensen met slaapstoornissen zoals slaapapneu of chronische stress. (5) (6)

Het geeft aan dat je lichaam minder goed herstelt en dat je slaapkwaliteit slecht is.

Het verschil tussen hartslag en hartslagvariabiliteit

Tegenwoordig kun je met wearables niet alleen je hartslag zien, maar vaak ook je hartslagvariabiliteit (HRV). Dat zijn twee verschillende, maar beide belangrijke meetwaarden over hoe je hart en lichaam functioneren.

  • Je hartslag vertelt je hoe snel je hart klopt per minuut. Een hoge hartslag in rust kan een teken zijn van stress of gezondheidsproblemen.
  • Hartslagvariabiliteit (HRV) kijkt juist naar de kleine verschillen in tijd tussen elke hartslag. Dat je hart niet altijd precies hetzelfde ritme slaat, is juist gezond. Een hoge HRV betekent dat je lichaam goed herstelt en flexibel is. Een lage HRV kan wijzen op stress of minder goed herstel.

Door beide waarden te volgen, krijg je een duidelijker beeld van je gezondheid en slaapkwaliteit.

Kortom: Een lage hartslag en een hoge hartslagvariabiliteit zijn tekenen van een gezond hart en een goed herstellend lichaam.

De oorzaken van een hoge hartslag tijdens je slaap

Je hartslag kan tijdens je slaap om verschillende redenen hoger zijn dan normaal. Soms komt dat door een aandoening of ziekte, maar het kan ook door je leefstijl of stress komen.

Dit zijn de belangrijkste oorzaken van een hoge hartslag tijdens je slaap:

  1. Slaapapneu - Slaapapneu zorgt ervoor dat je ademhaling vaak even stopt tijdens het slapen. Dit maakt het moeilijk voor je zenuwstelsel om je hartslag goed te regelen. Mensen met slaapapneu hebben daarom vaak een hogere hartslag en minder variatie in hun hartslag, vooral ’s nachts. Hoe ernstiger de slaapapneu, hoe groter dit effect. (7)
  2. Hartritmestoornissen - Soms klopt je hart te snel of onregelmatig. Dit kan ook ’s nachts gebeuren en is een van de oorzaken van een hoge hartslag. Hartritmestoornissen kunnen onschuldig zijn, maar soms zijn ze een teken van een hartprobleem. Als je vaak een hoge hartslag ’s nachts hebt of het gevoel hebt dat je hart bonst of overslaat, is het verstandig om dit met een arts te bespreken. (8)
  3. Stress en angst - Als je overdag of ’s avonds veel stress hebt, blijft je lichaam ook ’s nachts alert. Je hart gaat dan sneller kloppen omdat je lichaam in “waakstand” blijft. Dat maakt ontspannen en goed slapen moeilijker. (9)
  4. Problemen met het zenuwstelsel - Je hartslag wordt geregeld door het autonome zenuwstelsel dat de balans tussen het rustgevende (parasympathische) en het activerende (sympathische) deel regelt. Soms werkt dit systeem niet goed, bijvoorbeeld door bepaalde ziekten, en blijft je hart te snel kloppen tijdens de slaap. (10)
  5. Cafeïne en alcohol - Koffie, energiedrankjes of alcohol vlak voor het slapen kunnen je hart sneller laten kloppen. Cafeïne houdt je wakker en alert, alcohol kan je slaap verstoren en ook je hartslag verhogen. Onderzoek toont aan dat je het beste 8 uur voordat je gaat slapen geen cafeïne houdende drankjes zou moeten drinken om de negatieve effecten op je slaap te voorkomen. (11) (12)
  6. Laat sporten - Als je heel intensief sport vlak voor het slapen, blijft je lichaam actief. Je hartslag blijft daardoor hoog en je zenuwstelsel is nog aan het werk. Dit kan ervoor zorgen dat je later in slaap valt, minder lang slaapt en dat je hartslag tijdens de nacht hoger blijft dan normaal. Uit een groot onderzoek blijkt dat sporten binnen twee uur voor het slapen deze effecten veroorzaakt. Sport je meer dan vier uur voor het slapen? Dan zie je deze nadelen niet. (13) (14)
  7. Onregelmatige slaaptijden - Je biologische klok bepaalt wanneer je lichaam rust en actief moet zijn. Als je slaapritme verstoord is, bijvoorbeeld door nachtwerk of onregelmatige bedtijden, raakt die klok in de war. Dit kan een oorzaak zijn van een hoge hartslag in rust: Je hartslag blijft ’s nachts hoger dan normaal, omdat je lichaam niet het signaal krijgt om goed te ontspannen. Dit zorgt voor extra belasting van je hart tijdens je slaap. (15) (16)

Tips om dit probleem aan te pakken

Zorg altijd dat je eerst de oorzaak van je hoge hartslag tijdens je slaap onderzoekt. Pas als je weet wat de oorzaak is, kun je gericht aan de slag met oplossingen.

Deze tips kunnen helpen bij een hoge hartslag tijdens je slaap:

  1. Afvallen bij overgewicht - Gewicht verliezen kan helpen om de druk op je luchtwegen en hart te verlichten, wat kan bijdragen aan een gezonder hartritme.
  2. Slapen op je zij - Deze slaaphouding helpt bij sommige mensen die last hebben van (lichte) slaapapneu.
  3. Stoppen met roken - Het is algemeen bekend dat roken een nadelig effect heeft op je hart. Stoppen helpt je hartslag te normaliseren.
  4. Vermijd cafeïne minimaal 8 uur voor het slapen - Cafeïne stimuleert je hart en houdt je lichaam alert, wat je hartslag verhoogt.
  5. Beperk alcoholgebruik voor het slapen - Alcohol verstoort je slaapkwaliteit en kan je hartslag ’s nachts verhogen.
  6. Vermijd intensieve inspanning binnen 2-4 uur voor het slapen - Sport liever eerder op de dag zodat je hart en zenuwstelsel kunnen ontspannen voor het slapengaan.
  7. Houd een vast slaapritme aan - Ga elke dag rond dezelfde tijd naar bed, zodat je biologische klok je hartslag kan helpen reguleren. Doe dat ook met opstaan.
  8. Zorg voor een rustige slaapomgeving - Donkere, koele en stille ruimtes helpen je beter te ontspannen.
  9. Gebruik ontspanningstechnieken - Ademhalingsoefeningen, meditatie of yoga voor het slapen helpen bij het verminderen van stress.

Let op: Bij ernstige aandoeningen zoals ziektes die het zenuwstelsel beïnvloeden of hartritmestoornissen is het belangrijk om medisch advies te krijgen en een passende behandeling te volgen. Maar ligt de oorzaak van je hoge hartslag in leefstijlfactoren, dan kun je zelf al veel doen om je rusthartslag te verlagen en je nachtrust te verbeteren.

Conclusie

Je hartslag hoort tijdens je slaap normaal te dalen zodat je lichaam goed kan ontspannen en herstellen. Een hoge hartslag tijdens de slaap is daarom een signaal dat er iets speelt.

Dit kan komen door uiteenlopende oorzaken: Van leefstijlgewoontes zoals cafeïnegebruik of onregelmatige slaaptijden, tot onderliggende aandoeningen zoals slaapapneu of hartritmestoornissen.

Door je hartslag en hartslagvariabiliteit te volgen, bijvoorbeeld met een horloge of ring dat je hartslag meet, krijg je waardevolle inzichten in je slaapkwaliteit en hoe goed je lichaam herstelt.

Herken je een ongunstig hartslagpatroon? Dan is het verstandig om de oorzaak te onderzoeken en zonodig medisch advies te vragen.

Veel leefstijlaanpassingen kunnen je helpen om je hartslag in rust (en daarmee je slaap) te verbeteren. Denk aan regelmaat in je slaaptijden, voldoende ontspanning, het vermijden van cafeïne en alcohol vlak voor het slapen en je sportmomenten overdag plannen.

Ebrina van der Bijl - Natuurlijk Presteren

Ebrina van der Bijl

Ebrina is voedingsdeskundige met een diepe toewijding aan gezonde voeding en een duurzame levensstijl, gevestigd in het prachtige Portugal. Haar passie voor natuurlijke en biologische producten vormt de kern van haar werk. Met een achtergrond in Voeding & Diëtetiek en ervaring in productontwikkeling en tekstschrijven, vertaalt ze complexe wetenschappelijke informatie naar praktische adviezen voor een gebalanceerde levensstijl.

Lees meer

Gebruikte bronnen

  1. Boudreau, P., Yeh, W., Dumont, G. A., & Boivin, D. B. (2013). Circadian Variation of Heart Rate Variability Across Sleep Stages. SLEEP, 36(12), 1919–1928.  https://doi.org/10.5665/sleep.3230
  2. Penzel, T., Kantelhardt, J. W., Lo, C., Voigt, K., & Vogelmeier, C. (2003). Dynamics of Heart Rate and Sleep Stages in Normals and Patients with Sleep Apnea. Neuropsychopharmacology, 28(S1), S48–S53.  https://doi.org/10.1038/sj.npp.1300146
  3. Shaffer, F., McCraty, R., & Zerr, C. L. (2014). A healthy heart is not a metronome: an integrative review of the heart’s anatomy and heart rate variability. Frontiers in Psychology, 5.  https://doi.org/10.3389/fpsyg.2014.01040
  4. Da Estrela, C., McGrath, J., Booij, L., & Gouin, J. (2020). Heart Rate Variability, Sleep Quality, and Depression in the Context of Chronic Stress. Annals Of Behavioral Medicine, 55(2), 155–164.  https://doi.org/10.1093/abm/kaaa039
  5. Wang, Z., Jiang, F., Xiao, J., Chen, L., Zhang, Y., Li, J., Yi, Y., Min, W., Su, L., Liu, X., & Zou, Z. (2022). Heart rate variability changes in patients with obstructive sleep apnea: A systematic review and meta‐analysis. Journal Of Sleep Research, 32(1).  https://doi.org/10.1111/jsr.13708
  6. Correia, A. T., Lipinska, G., Rauch, H. L., Forshaw, P. E., Roden, L. C., & Rae, D. E. (2022). Associations between sleep-related heart rate variability and both sleep and symptoms of depression and anxiety: A systematic review. Sleep Medicine, 101, 106–117.  https://doi.org/10.1016/j.sleep.2022.10.018
  7. Wang, Z., Jiang, F., Xiao, J., Chen, L., Zhang, Y., Li, J., Yi, Y., Min, W., Su, L., Liu, X., & Zou, Z. (2022b). Heart rate variability changes in patients with obstructive sleep apnea: A systematic review and meta‐analysis. Journal Of Sleep Research, 32(1).  https://doi.org/10.1111/jsr.13708
  8. Gula, L. J., Krahn, A. D., Skanes, A. C., Yee, R., & Klein, G. J. (2004). Clinical relevance of arrhythmias during sleep: guidance for clinicians. Heart, 90(3), 347–352.  https://doi.org/10.1136/hrt.2003.019323
  9. Chalmers, J. A., Quintana, D. S., Abbott, M. J., & Kemp, A. H. (2014). Anxiety Disorders are Associated with Reduced Heart Rate Variability: A Meta-Analysis. Frontiers in Psychiatry, 5.  https://doi.org/10.3389/fpsyt.2014.00080
  10. Li, Y., Wang, J., Li, X., Jing, W., Omorodion, I., & Liu, L. (2020). Association Between Heart Rate Variability and Parkinson’s Disease: A Meta-analysis. Current Pharmaceutical Design, 27(17), 2056–2067.  https://doi.org/10.2174/1871527319666200905122222
  11. Gardiner, C., Weakley, J., Burke, L. M., Roach, G. D., Sargent, C., Maniar, N., Townshend, A., & Halson, S. L. (2023). The effect of caffeine on subsequent sleep: A systematic review and meta-analysis. Sleep Medicine Reviews, 69, 101764.  https://doi.org/10.1016/j.smrv.2023.101764
  12. Pabon, E., Greenlund, I. M., Carter, J. R., & De Wit, H. (2022). Effects of alcohol on sleep and nocturnal heart rate: Relationships to intoxication and morning‐after effects. Alcoholism Clinical And Experimental Research, 46(10), 1875–1887.  https://doi.org/10.1111/acer.14921
  13. Leota, J., Presby, D. M., Le, F., Czeisler, M. É., Mascaro, L., Capodilupo, E. R., Wiley, J. F., Drummond, S. P. A., Rajaratnam, S. M. W., & Facer-Childs, E. R. (2025). Dose-response relationship between evening exercise and sleep. Nature Communications, 16(1).  https://doi.org/10.1038/s41467-025-58271-x
  14. Myllymäki, T., Kyröläinen, H., Savolainen, K., Hokka, L., Jakonen, R., Juuti, T., Martinmäki, K., Kaartinen, J., Kinnunen, M., & Rusko, H. (2010). Effects of vigorous late-night exercise on sleep quality and cardiac autonomic activity. Journal Of Sleep Research, 20(1pt2), 146–153.  https://doi.org/10.1111/j.1365-2869.2010.00874.x
  15. Honkalampi, K., Järvelin-Pasanen, S., Tarvainen, M. P., Saaranen, T., Vauhkonen, A., Kupari, S., Perkiö-Mäkelä, M., Räsänen, K., & Oksanen, T. (2021). Heart rate variability and chronotype – a systematic review. Chronobiology International, 38(12), 1786–1796.  https://doi.org/10.1080/07420528.2021.1939363
  16. Morris, C. J., Purvis, T. E., Hu, K., & Scheer, F. A. J. L. (2016). Circadian misalignment increases cardiovascular disease risk factors in humans. Proceedings Of The National Academy Of Sciences, 113(10). https://doi.org/10.1073/pnas.1516953113
← Ga terug